Рэпартаж з пашкоджанага расейскімі ракетамі, снарадамі і бомбамі раёну Харкава, які зараз аднаўляецца, зрабіў тэлеканал «Настоящее время».
«Паўночная Салтаўка — найбуйнейшы спальны раён ня толькі Харкава, але і ўсёй Украіны: да вайны тут жылі больш за 400 тысяч чалавек. Але гэта таксама раён, які найбольш пацярпеў ад спробаў расейскіх вайскоўцаў захапіць горад у 2022 годзе і ад пастаянных абстрэлаў: ад яго да мяжы было толькі каля 40 км. У выніку абстрэлаў і нападаў ракет і дронаў у Паўночнай Салтаўцы было пашкоджана каля 70% дамоў», — паведамляе «Настоящее время».
Паўночная Салтаўка, травень 2025
Па Паўночнай Салтаўцы энтузіясты нават вадзілі экскурсіі для іншаземцаў. Цяпер украінскім вайскоўцам удалося адсунуць лінію фронту ад Харкава. І Салтаўку пачалі паступова аднаўляць: у раёне чуваць гук працы адбойных малаткоў і гул экскаватараў. Частку моцна пашкоджаных дамоў, якія ўжо немагчыма аднавіць, зносяць. Частку — рамантуюць.
Усяго ў раёне пашкоджаныя (у той ці іншай ступені) паўтары сотні шматпавярховых дамоў. Прынамсі 13 гэтых будынкаў аднавіць немагчыма, іх зносяць.
Жыхарам гэтых дамоў выдалі ўжо больш за 2 тысячы сэртыфікатаў на новыя кватэры. Праўда, атрымаць такія сэртыфікаты могуць ня ўсе: калі ў чалавека ёсьць іншыя квадратныя мэтры ва Ўкраіне, то на новую кватэру ад дзяржавы яму прэтэндаваць нельга.
Дом у Паўночнай Салтаўцы пасьля частковага рамонту
Людміла Іванаўна — дзіцячы нэўрахірург. У 2022 годзе яна страціла кватэру на ўскраіне Харкава, калі ў яе дом трапілі некалькі снарадаў: у шматпавярхоўцы абваліўся цэлы пад’езд. Сама жанчына не пацярпела, на той час яна ўжо выехала да дачкі ў Нямеччыну. Але калі расейскае войска адышло ад Харкава — вярнулася дамоў:
«Мы тады зь зяцем нават пасварыліся. Ён немец і сказаў, што няма чаго мне вяртацца, — расказвае харкаўчанка. — Але мне было цяжка там. Я там была ніхто і завуць мяне ніяк. А тут я ўсё-такі людзям неяк патрэбная».
Паўночная Салтаўка, 2025 год
Жанчыне прапанавалі грашовую кампэнсацыю ад дзяржавы і на яе купіла кватэру ўзамен зьнішчанай: кватэра крыху меншая за ранейшую, але харкаўчанка не перажывае. Увесь працэс атрыманьня грошай і пакупкі, паводле яе, заняў толькі пару тыдняў.
Паўночная Салтаўка, 2025 год
Аднак пераяжджаць у новае жыльлё ў Салтаўцы хочуць ня ўсе. Жыхары аднаго дому нават падалі ў суд на экспэртаў, калі тыя вызначылі, што іх дом немагчыма аднавіць. І будуць дабівацца ў судзе менавіта аднаўленьня.
«Экспэрт вынес рашэньне, што наш дом пашкоджаны на 81%. Але 81% — гэта азначае, што ў істоце ад яго толькі падмурак застаўся! — апавядае жыхарка Харкава Ірына Луцэнка. — І мы зьвярнуліся да іншага экспэрта. Правялі новую экспэртызу і даказалі, што ў доме толькі 40% пашкоджаньняў. І наша грамада сабралася і дайшла да суду».
Паўночная Салтаўка, травень 2025 году
Аднаўленьне дому — працэс працяглы і дарагі. Дом ня проста рамантуюць, у многіх дамах умацоўваюць сьцены, а таксама ўцяпляюць іх і ашалёўваюць.
«Каб аднавіць комплексна адзін дом у Паўночнай Салтаўцы — гэта 150–250 млн грыўняў ($ 4,7 млн) і паўтара года працы, — падкрэсьлівае Канстанцін Кароціч, намесьнік дырэктара дэпартамэнту ЖКГ Харкава. — А там 150 дамоў пашкоджаныя».
Аднаўленьне Паўночнай Салтаўкі — усё яшчэ небясьпечны працэс. Будаўнікі штодня працуюць пад гукі сырэны з прычыны абстрэлаў і дронаў. На пытаньне, ці часта такое адбываецца, адказваюць: «Пастаянна». Разам з тым харкаўчане ўпэўненыя — аднаўляць раён трэба, нават нягледзячы на яго блізкасьць да мяжы, нягледзячы на доўгія тэрміны і калясальныя бюджэты. Пасьля 2022 году Паўночная Салтаўка для гараджан — гэта ня проста спальны раён, гэта вароты ў Харкаў.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Войска Ўкраіны пайшло ў контранаступ на поўнач ад Харкава, расейцы працягваюць абстрэлы,— абласная адміністрацыяВайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе на просьбу груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах вобласьцяў. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб’екты, расейцы пачалі бамбіць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фатаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяраў масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый і ў Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якіх Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпра, Кіева, Харкава, Адэсы і іншых месцаў. Дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя процілегламу боку тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ карпарацыі «Роснефть» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародзкай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі думку, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16–18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Дзяржаўны ўкраінскі праект «Хачу жыць», які выконвае Каардынацыйны штаб у пытаньнях абыходжаньня з ваеннапалоннымі, у красавіку 2025 году апублікаваў прозьвішчы 742 грамадзян Беларусі, якія з 2023 году ваююць супраць Украіны на баку Расеі, зь іх 96 ужо загінулі.
- 1 чэрвеня на Дзень расейскай авіяцыі Ўкраіна правяла маштабную апэрацыю «Павуціньне». Служба бясьпекі Ўкраіны зладзіла ўдары па авіябазах па ўсёй тэрыторыі Расеі, зьнішчыўшы дзясяткі расейскіх вайсковых самалётаў. Дакладна невядома, адкуль кіраваліся гэтыя дроны і ці выкарыстоўвалі яны штучны інтэлект для нацэльваньня на расейскія самалёты. Паводле ўкраінскага боку, дахі грузавікоў, дзе хаваліся дроны, адчынялі дыстанцыйна, каб дазволіць квадракоптэрам узьлятаць.
- Улетку 2025 году прэзыдэнт Злучаных Штатаў Дональд Трамп правёў шэраг сустрэчаў, у тым ліку з Уладзімірам Зяленскім і Ўладзімірам Пуціным. Дамовіцца пра мірнае пагадненьне ці прынамсі на асабістую сустрэчу прэзыдэнтаў Украіны і Расеі не атрымалася.
- У ноч на 7 верасьня расейскія войскі нанесьлі рэкордны ўдар па Ўкраіне — дзяржаву атакавалі 805 «Шахедаў» і дронаў-імітатараў. Загарэўся будынак ураду ў Кіеве.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.